Czym jest grafomotoryka?
Grafomotoryka (grafika – zapis, motoryka – zdolność ruchowa), to najogólniej mówiąc, umiejętność pisania i rysowania. Na umiejętności grafomotoryczne wpływa również koordynacja wzrokowo – ruchowa, planowanie ruchu ręki czy precyzja manualna. To szereg umiejętności, które umożliwiają dziecku swobodne pisanie oraz rysowanie. Pozwalają także na samodzielność i nabywanie szerszych umiejętności związanych z motoryką.
Umiejętności grafomotoryczne ćwiczy się od urodzenia
Czy wiesz, że na umiejętności grafomotoryczne maluszek pracuje już od urodzenia? Tak, tak. To nie pomyłka! Nawet jeśli dziecko nie potrafi jeszcze chwytać kredki i ołówka, to rozwija w sobie ważne umiejętności, które w ostateczności wpłyną na grafomotorykę. Mowa tutaj o motoryce dużej. Dziecko od urodzenia ćwiczy świadomość ciała, koordynację ruchów, koordynację oko – ręka, myślenie przestrzenne itp. To wszystko w ostateczności jest ważne przy rozwijaniu umiejętności pisania i rysowania. Niektórzy nawet twierdzą, że jeśli dziecko nie miało problemów w rozwoju ruchowym, to nie będzie miało problemu z pisaniem i rysowaniem. Nasze ciało jest połączone i nie możemy oddzielić sprawności rąk od ogólnej sprawności ruchowej.
Dlaczego warto rozwijać umiejętności grafomotoryczne?
Każde dziecko powinno bawić się w zabawy wspierające rozwój grafomotoryczny. Nawet jeśli nie ma problemów w tym obszarze. W przedszkolach dużą uwagę przywiązuje się do prac plastycznych i zajęć manipulacyjnych. Bez wątpienia jest to dzieciom potrzebne, ponieważ grafomotorykę trzeba rozwijać od najmłodszych lat. Rozwojem tej ważnej umiejętności powinno się zajmować nie tylko w przedszkolach, ale również w domach. Rodzice, którzy wspierają maluszki i wykonują dużo zabaw grafomotorycznych ułatwiają swoim pociechom start w szkole.
Korzyści z zabaw grafomotorycznych:
- Rozwijają koordynację wzrokowo – ruchową.
- Poprawiaj poziom graficznego pisma i rysunków.
- Doskonalą orientację przestrzenną.
- Usprawniają umiejętności prawidłowego posługiwania się narzędziami piszącymi.
- Korygują nieprawidłowe nawyki ruchowe.
- Stymulują ogólny rozwój.
- Wyrabiają motywację do nauki.
- Wzmacniają manipulację małymi przedmiotami i precyzję ruchów.
- Pomagają w rozwoju samodzielności dziecka.
Propozycje zabaw i ćwiczeń grafomotorycznych dla przedszkolaków
Poniższe zabawy są odpowiednie dla dzieci w wieku przedszkolnym. Ich stopień trudności warto dostosować do możliwości dziecka. Można bawić się grupowo, robiąc konkursy lub wspólne ćwiczenia. Można również ćwiczyć z dzieckiem indywidualnie. Co ważne, te ćwiczenia dla większości dzieci to codzienna zabawa. Pamiętaj, że dzieci uczą się właśnie poprzez zabawę.
- Nawlekanie koralików na sznurek.
- Gra w bierki, w pchełki.
- Rysowanie kredkami, ołówkiem, kredą.
- Składanie papieru techniką origami.
- Wycinanie nożyczkami.
- Wydzieranie z papieru.
- Zwijanie kuleczek z bibuły.
- Rozcieranie plasteliny na kartce.
- Obrysowywanie przedmiotów np. własnej stopy, dłoni.
- Stemplowanie.
- Kalkowanie rysunków.
- Wciskanie przedmiotów przez otworki.
- Gra w ringo.
- Gra w kręgle.
- Gra w badmintona.
- Gra w dwa ognie.
- Lepienie zwierząt, ludzików, wałeczków, kulek z plasteliny.
- Kolorowanie obrazków.
- Rysowanie patykiem po piasku.
- Rysowanie z użyciem szablonów.
- Łączenie kropek.
- Wodzenie palcem po liniach.
- Tworzenie ludzików z kasztanów, żołędzi.
- Zbieranie małych ziarenek np. fasoli, grochu.
- Szukanie w piasku zakopanych przedmiotów.
- Lepienie ciasta na pierogi.
- Faliste ruchy ramion – zabawa w motylki.
- Krążenie ramionami – zabawa w helikopter.
- Pływanie.
- Rysowanie oburącz.
- Rysowanie szlaczków.
- Prowadzenie linii w labiryntach.
- Masowanie piłeczkami kolczatkami.
- Przyszywanie guzików.
- Przewlekanie sznurka przez dziurki.
- Odtwarzanie rytmu deszczu.
- Zabawy paluszkowe ( np. gra w sroczkę).
- Teatrzyk paluszkowy.
- Wyciskanie gąbki w ciepłej wodzie.
- Robienie kul z papieru.
- Rzucanie piłką.
- Zaciskanie pięści.
- Spacery palcami po stole.
- Pisanie ciągu liter bez odrywania palców.
- Zmiana kierunku biegania na sygnał.
- Przerzucanie piłek z ręki do ręki.
- Chodzenie po narysowanej linii.
- Kopanie piłki do bramki.
- Układanie puzzli.
- Chodzenie po krawężniku.
- Zabawy ze skakanką, w gumę.
- Toczenie piłki do celu.
- Rzucanie przedmiotów na odległość.
- Dyktanda graficzne.
- Wystukiwanie rytmu piosenki.
Jak ćwiczyć z młodszymi dziećmi ?
Nie trzeba czekać do wieku przedszkolnego, by ćwiczyć umiejętności grafomotoryczne. Wszelkie zabawy, które rozwijają motorykę i koordynację wzrokowo – ruchową wpływają pozytywnie na późniejsze zdolności pisania i rysowania. Ćwiczenie chwytu, trzymania zabawek, manipulacja małymi przedmiotami, podążanie wzrokiem za obrazkiem – to wszystko jest bardzo ważne.
Ćwiczenia grafomotoryczne nie muszą być trudne i nudne. Prawie wszystkie opisane wyżej propozycje to zabawy, które większość dzieci uwielbia. Nie ograniczają się one do ćwiczeń przy stoliku i nie wymagają długiego skupienia uwagi. Dzięki temu ćwiczyć można nawet w trakcie codziennych czynności np. podczas spaceru 🙂
Autor: Anna Kańciurzewska – psycholog dziecięcy